CECHY MAKROSKOPOWE
 Grupa dojrzałych owocników
|
Owocniki najczęściej kuliste lub owalne, czasem wydłużone, rzadko nieregularne. Podstawa owocnika często w formie trzonopodobnej struktury chaotycznych przerostów gleby i perydium. Wielkość owocników 0,5-2 cm. Barwa owocnika najpierw kremowo-biała, żółtawo-różowa, różowawa, aż do ciemno-różowej, różowo-brązowej, czasem czarno-czerwonej. Perydium na powierzchni najpierw gładkie, potem pofałdowane, cienkie – w wielu miejscach prześwitujące, ukazujące strukturę gleby. Gleba młodych owocników jasnoszara, potem żółtawa, różowawa, brązowo-różowa. We wczesnym stadium dojrzałości poprzecinana jasnymi żyłkami tworzącymi na przekroju marmurkowaty wzór. Potem jednorodnie labiryntowata. Pory stosunkowo duże, nieregularne lub wydłużone. Konsystencja owocnika miękka, gąbczasta. Młode owocniki twarde, kruche. Zapach ziemisty, smak lekko słodkawy.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki w KOH 3%
 Zarodniki w odczynniku Melzera
|
Perydium o zmiennej grubości 30-140 μm. Zbudowane z dwóch warstw – czasem trudno rozróżnialnych. Warstwa zewnętrzna – suprapellis - zbudowana ze strzępek 4-7 μm, splecionych chaotycznie lub w przebiegu prostopadłym do powierzchni owocnika, oraz warstwy wewnętrznej – subpellis – zbudowanej z gęsto splecionych, żółtawych strzępek o średnicy 2-3 μm. Na powierzchni perydium można zaobserwować niewielkie cylindryczne dermatocystydy do 25 μm. Podstawki maczugowate 35-45 x 15-25, dwuzarodnikowe. Makrocystydy obfite, cylindryczne do maczugowatych 20-50 x 5-15 μm. Subhymenium wyraźne, pseudoparenchymatyczne, zbudowane z kulistych lub romboidalnych komórek o średnicy 10-20 μm. Zarodniki kuliste 10-15 μm średnicy. Pokryte grubymi kolcami 2-4 μm zaostrzonymi na szczycie ale czasem również obłymi. Zarodniki żółto-pomarańczowe w KOH, w odczynniku Melzera silnie amyloidalne.
 |
 |
 |
Perydium - przekrój |
Strzępki perydium |
Amyloidalne zarodniki |
|
|
SIEDLISKO
|
Russula cerea rośnie w lasach liściastych i mieszanych. Najczęstszym partnerem mikoryzowym jest Fagus sylvatica oraz Carpinus betulus. W Europie i Ameryce Północnej znajdowany ponadto pod Castanea sativa, Corylus avellana i Quercus robur. Czasem również pod drzewami iglastymi. Gatunek ten nie ma zbyt rygorystycznych wymagań glebowych, choć na podstawie polskich kolekcji można sądzić, że preferuje gleby o zwiększonej zawartości węglanu wapnia. Rośnie niezbyt głęboko, do 3-5 cm pod powierzchnią gleby, w miejscach pozbawionych roślinności zielnej, często w glebie przemieszanej z rumoszem skalnym. Dojrzałe owocniki można znaleźć od sierpnia do listopada. |
WYSTĘPOWANIE
|
Gatunek Russula cerea został w Polsce znaleziony po raz pierwszy w 2009 roku. W Europie stosunkowo często znajdowany. Podawany z Danii, Turcji, Włoch i Hiszpanii. Równie częsty w Ameryce Północnej.
Wyżyna Śląska – DF 02, Psary k. Tarnowskich Gór, Październik 2009
Wyżyna Śląska – DF 22, Rogoźnik k. Piekar Śląskich, Czerwiec 2010
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 66, Babice k. Chrzanowa, Październik 2012
|
UWAGI
 Fragment pseudoparenchymatycznego subhymenium
|
Na trzech znanych z Polski stanowiskach owocniki zlokalizowano na stokach, lub w bezpośrednim sąsiedztwie lejów krasowych. Zawsze w glebie mocno przemieszanej z rumoszem skalnym i w miejscach całkowicie pozbawionych roślinności zielnej. |
